Scheuchzer, Johann Jakob an Bernoulli, Johann I (1714.02.17)

Aus Bernoulli Wiki
Zur Navigation springen Zur Suche springen


Briefseite   Briefseite   Briefseite   Briefseite  


Kurzinformationen zum Brief       mehr ...
Autor Scheuchzer, Johann Jakob, 1672-1733
Empfänger Bernoulli, Johann I, 1667-1748
Ort Zürich
Datum 1714.02.17
Briefwechsel Bernoulli, Johann I (1667-1748)
Signatur Basel UB, Handschriften. SIGN: L Ia 667, Nr. 25*
Fussnote



File icon.gif Viro Exc.mo et Celeberr.o

Johanni Bernoullio

S. P. D.

Acarnan[1]

Solatium quod mihi ipse formo semistoicus mirum in modum augent humanissimae Tuae d. 14. Febr. Basileae datae,[2] ut ijs lectis redierim ad centrum tranquillitatis. Ubi studia frigent, nobiliora supprimuntur, quisquiliae scholasticae evehuntur, ignorantia in tam clara luce dominatur, Religio ipsa sanctissima falso superstitionis incrustatur zelo, honestas, probitas, pietas aliaeque virtutes probro habentur, non Ratio, sed Passiones dominantur, nonne prognostica haec Tibi videntur casurae Reipublicae. Sed cave de Nostra Rep. haec intelligas.[3] Nonne ubi omnia bona frigent, temperatius coelum vel in Arctoi Climate Te reperturum confides? Imminere mihi tristia admodum videntur Reip. Helveticae universae, speciatim Reformatae, fata. Non opus est calculo Astrologico. Exemplo nobis sunt Respp. aliae nostris longe potentiores, forte et suae Religionis magis observantes. Quid quaeso buoni hariolaberis ex pace cum Abbate nondum conclusa, et vix speranda, vel, si obtinetur, novi Belli incentiva?[4] quid ex manifesta per omnes File icon.gif status Democraticos vagante animorum rabie, instantis belli nuntia? quid ex incredulitate nostra et torpore? quid ex Lucernensium[5] rusticorum novis motibus? quid ex Abbatis cellarorum Reformatorum[6] in Pietistas, ut vocant, persecutione nuperrime oborta,[7] et Pontificiorum ad abolendum cultum imaginum, ad lecturam Bibliorum, ad Missam Germanicam inducendam dispositione? quid ex Cantonum utriusque Religionis constanti diffidentia? alia ne nimius videar, et Tibi qui me longe perspicacior es afferre lucem sileo. Ego medijs tranquillus in undis meliora Patriae quam quae praevideo opto; primam arrepturus occasionem, qua egredi possim. Favebit quantum quidem poterit Ill. Leibnitius, in primis si Tuae accesserint commendatoriae.[8] In nuperis motibus non alia mihi, conscientiam testor, fuit intentio, quam ut motus inordinatos averterem, et boni civis officio fungerer, infulcienda tum Magistratus Authoritates tum civium publica Libertate, id quod Deo ita clementissime volente feliciter cessit; superandae autem fuere potentiae valde magnae, quas recensere supervacuum duco. Non certe me File icon.gif stimulabat ambitio, exclusum juxta Leges Patrias ab accessu ad dignitates politicas, non favor ministerij, mihi, studijs meis, et negotio quod agitabamus invisi, non aura populi, sed Patriae salus. Cathedram Mathematicam Patavinam ambire nunquam volui,[9] licet data fuerit per Ill. Reip. Residentem ambiendi occasio: metuebam Verzagliam[10] et alios hujus farinae homines. Et gaudeo, quod non ambierim, ex quo percipio Nob.mum Tuum agnatum[11] eo aspirare; non aspirabit Scheuchzerus, si aspiret Bernoullius: ad cujus nutum conferam omnia, quae potero apud Ill. Savioni.[12] Salutem dic iterum Cl. D.o Agnato officiosissimam et meo et fratris[13] nomine. Est utrique nost[rorum] quicquid vel nomen vel genium sapit Bernoullianum auro contra charum. Vale et mihi porro fave.

Tiguri 17. Febr. 1714.


Fussnoten

  1. "Acarnan" war der Name von Johann Jakob Scheuchzer in der kaiserlichen Akademie der Naturforscher Leopoldina. Laut Hans Fischer hatte Scheuchzer diesen Namen selber gewählt, als er 1697 in die Akademie aufgenommen worden war. Mit diesem Namen bezog er sich einerseits auf Akarnanien, eine gebirgige Region Griechenlands, die er mit der Schweiz verglich, andererseits auf Philipp von Akarnanien, den Leibarzt Alexander des Grossen, mit dem er den Beruf gemeinsam hatte. Siehe dazu Fischer, Hans, Johann Jakob Scheuchzer (2. August 1672-23. Juni 1733). Naturforscher und Arzt (Neujahrsblatt auf das Jahr 1973 als 175. Stück von der Naturforschenden Gesellschaft in Zürich), Zürich 1973, pp. 22-23.
  2. Johann I Bernoulli an Johann Jakob Scheuchzer von 1714.02.14.
  3. Dieser Satz findet sich im Manuskript am Fuss der Seite.
  4. Bei den Friedensverhandlungen infolge des Toggenburgerkriegs (Zweiter Villmergerkrieg) verwarf Leodegar Bürgisser (1640-1717), Abt von St. Gallen, wegen der Beeinträchtigung der Rechte des Klosters einen ersten Frieden mit Zürich und Bern, der 1714 in Rorschach ausgehandelt worden war. Vogler, Werner, Bürgisser, Leodegar, in: e-HLS.
  5. Luzern.
  6. Appenzell Ausserrhoden.
  7. Vermutlich ist die Verfolgung des Pietisten Hans Georg Ungemuth (gest. 1718) aus Trogen gemeint, der 1713-14 in Teufen grosse Unruhe stiftete und verwiesen wurde. Siehe Triet, Max, Appenzell-Ausserrhoder Studenten an Hohen Schulen 1600-1800, in: Appenzellische Jahrbücher, 104 (1976), pp. 12-40, hier p. 30.
  8. Gemeint ist der Brief von Johann I Bernoulli an Gottfried Wilhelm Leibniz von 1714.02.28. Siehe dazu Johann I Bernoulli an Johann Jakob Scheuchzer von 1714.02.14.
  9. Der Lehrstuhl der Mathematik an der Universität Padua blieb nach dem Weggang Jacob Hermanns im Mai 1713 bis Dezember 1716 vakant. Danach wurde Nicolaus I Bernoulli als Nachfolger Hermanns berufen. Zur Berufung von Nicolaus I Bernoulli nach Padua siehe Robinet, Empire Leibnizien, pp. 149-259.
  10. Giuseppe Verzaglia (1669-1728), Mathematiker aus Cesena, weilte als Gast Johann I Bernoullis zur Weiterbildung von April 1708 bis Ende 1709 in dessen Haus. Johann I Bernoulli bezichtigte ihn, seine Lösung des inversen Problems der Zentralkräfte gestohlen und als eigene publiziert zu haben. Die persönliche Begegnung mit Verzaglia hinterliess bei Johann Bernoulli traumatische Spuren. Siehe Nagel, Fritz, Johann Bernoulli und Giuseppe Verzaglia. Monstrum Italicum aut Basiliense, in: Basler Zeitschrift für Geschichte und Altertumskunde, 91 (1991), pp. 83-105.
  11. Nicolaus I Bernoulli (1687-1759).
  12. Francesco Savioni, venezianischer Resident in Zürich von 1711 bis 1714. Aus den Jahren 1714 und 1715 existieren zwei Briefe von Johann Jacob Scheuchzer an Francesco Savioni (ZB Zürich Ms H 313, S. 253-258).
  13. Johannes Scheuchzer (1684-1738).


Zurück zur gesamten Korrespondenz